Erfgoeddragers Almere

Als kind begreep ik niet altijd wat er werd gezegd en geschreven over de Tweede Wereldoorlog. Maar dat er gevaar dreigde, begreep ik maar al te goed. Het was het begin van een verschrikkelijke oorlog die tientallen miljoenen slachtoffers kent.

Op 10 mei 1940 werd er melding gemaakt van overschrijding van Nederlands grondgebied door Duitse strijdkrachten. Met deze schending verklaarde Nederland de oorlog aan Duitsland.

De radio bleef maar uitzenden over de gevechten: “zware gevechten op de Grebbeberg, de brug over de Waal werd opgeblazen”… je begreep er niets van.
“Het legerbulletin maakt bekend dat in de vroege ochtenduren Duitse soldaten in rubberboten de Maas over proberen te steken.
Extra bericht: “hoewel met grote verliezen zijn de Duitsers er toch in geslaagd een bruggenhoofd te vormen op de oevers van de Maas. Onze soldaten waren tegen deze grote aanvalsgolven niet opgewassen en moesten zich overgeven. Ze werden als krijgsgevangenen weggevoerd.”

Na een snee brood gegeten te hebben ging ik naar school. De Sint Bavo school.
Het geluid van de sirene deed me opschrikken. Snel dook ik onder de brug vlakbij school, want de sirene betekende dat er vliegtuigen aan kwamen om te bombarderen. Wat en waar wist je niet. Een lang aanhoudende toon gaf te kennen dat het gevaar geweken was en het dus weer veilig was.

Een extra radiobericht deed mij even stoppen met eten. Het nieuws was somber van inhoud. De Duitsers waren Nederland dieper binnengedrongen. Wel met grote verliezen, maar toch… Nederland kreeg een ultimatum tot overgave. Als Nederland zich niet zou overgeven, werden een aantal steden, waaronder Rotterdam, platgegooid.
Soms luisterde ik bij de buurjongen naar een geheime zender onder de vloer. Zo kreeg ik de berichten over de oorlog met slecht en goed nieuws.

“Ma, mag ik nog even naar buiten?” “Ja, maar om zeven uur naar binnen,” zei mijn moeder. Snel mijn jas aan. Buiten stonden Jan, Klaas, Koos, Gerard, Aard, Piet, Adrie en Wim al te wachten. Zo ging dat alle dagen, want wij speelden altijd honkbal en voetbal in de straat.

“Henk, kom je binnen!” klonk de stem van mijn moeder. Meestal luisterde ik wel snel, omdat ik wist dat mijn vader in die dingen streng was. Als je niet naar je moeder luisterde, wist je dat je de volgende dag niet op straat mocht.

De volgende dag ging ik weer naar school en kwam ik Gerard tegen: ”Henk, heb je het al gehoord? De Duitsers hebben Rotterdam gebombardeerd. Mijn moeder zegt dat er een extra bulletin komt van de legerleiding.”
Niet wetend wat het verder betekende gingen wij richting school. Tot onze verbazing was de school nog niet open. De kinderen speelden op straat voor de school.
Wij mochten die dag naar huis gaan en morgen weer naar school komen. De volle betekenis van zoiets drong niet tot je door. Blij gingen wij naar huis en verzamelden vriendjes bij elkaar om bij de kerk weer te voetballen.

Aan de landen die bezet of veroverd werden kwam maar geen einde, want overal werden door de Duitsers grote overwinningen behaald.
In Nederland werd het er niet beter op. Versperringen, spervuren, tankvallen en betonnen muren werden hier en daar opgetrokken. Een aantal scholen werd bezet en voor mensen van Joodse afkomst werd veel, zo niet alles verboden.
Ze mochten niet meer overal komen en werden tijdens razzia’s gevangen genomen en afgevoerd naar de concentratiekampen. Velen overleefden de kampen niet.

• 5 december 1933: het gezin van Anne Frank vlucht voor de Nazi’s uit Duitsland
• Augustus 1939: bouw van kamp Westerbork voor de Joods-Duitse vluchtelingen
• 21 november 1941: alle Joodse ambtenaren worden ontslagen
• 31 mei 1941: Joden mogen niet meer naar het zwembad, het strand of naar het Park
• September 1941: Er komen overal bordjes: ‘Verboden voor Joden’
• 3 mei 1942: de Jodenster moet worden gedragen door Joden als herkenning
• Juli 1942: De Hollandsche schouwburg in Amsterdam wordt de verzamelplek waar Joden zich moeten melden voor deportatie
• 4 augustus 1944: Anne Frank en haar familie worden ontdekt en gedeporteerd
• November 1944: Amsterdam wordt door de Duitsers ‘schoon van Joden verklaard’. Er zijn geen Joden meer in de stad.
• Winter 1944-1945: meer dan 50.000 kinderen hebben maanden veel te weinig gegeten
• 5 mei 1945: Nederland wordt bevrijd